Trong bối cảnh toàn cầu hóa, kinh doanh vượt qua biên giới quốc gia trở thành điều tất yếu. Hàng hóa, dịch vụ, vốn với con người ngày càng di chuyển linh hoạt giữa các quốc gia. Tuy nhiên chính sự phức tạp của hoạt động xuyên quốc gia này đòi hỏi một khung pháp lý chặt chẽ. Chính là lúc Luật Kinh doanh Quốc tế phát huy vai trò quan trọng. Để hiểu sâu sắc về lĩnh vực này cần làm rõ luật kinh doanh quốc tế là gì, ai là chủ thể của nó, vì sao ngành này ra đời với cả được giảng dạy ra sao tại các trường đại học hàng đầu Việt Nam như UEH với FTU.
Luật Kinh doanh Quốc tế là gì
Luật Kinh doanh Quốc tế là một ngành luật chuyên biệt, điều chỉnh các quan hệ phát sinh trong hoạt động kinh doanh có yếu tố nước ngoài. Là sự kết hợp giữa pháp luật quốc gia và các nguồn luật quốc tế như điều ước, tập quán, nguyên tắc pháp lý được thừa nhận rộng rãi. Những mối quan hệ nằm trong phạm vi điều chỉnh bao gồm mua bán hàng hóa quốc tế, đầu tư nước ngoài, nhượng quyền thương mại, logistics xuyên biên giới, thanh toán quốc tế giải quyết tranh chấp giữa các bên đến từ nhiều quốc gia khác nhau.
Điểm đặc biệt của Luật Kinh doanh Quốc tế là không chỉ dừng lại ở phạm vi lãnh thổ của một quốc gia, mà còn vươn tới toàn cầu. Do đó khi nghiên cứu lĩnh vực này người học không thể chỉ tiếp cận theo hệ thống pháp luật nội địa, mà còn cần nắm vững luật pháp quốc tế, các mô hình pháp luật so sánh, cũng như thực tiễn thương mại toàn cầu.
Chủ thể trong Luật Kinh doanh Quốc tế
Luật Kinh doanh Quốc tế không chỉ điều chỉnh hoạt động của các doanh nghiệp mà còn tác động tới nhiều đối tượng khác nhau. Trước tiên là quốc gia với tư cách là thực thể chủ quyền có quyền ban hành chính sách và pháp luật điều chỉnh thương mại trên lãnh thổ của mình, đồng thời cũng là bên ký kết các hiệp định thương mại quốc tế.
Tiếp theo là các doanh nghiệp, thương nhân, cá nhân hoạt động kinh doanh xuyên quốc gia. Họ là chủ thể trực tiếp tham gia giao dịch, ký kết hợp đồng, vận chuyển với thanh toán giải quyết tranh chấp. Trong trường hợp này họ chịu sự điều chỉnh của cả pháp luật nước họ và pháp luật nước đối tác, bên cạnh các quy phạm quốc tế.
Bên cạnh đó còn có các tổ chức quốc tế như Tổ chức Thương mại Thế giới, Trung tâm Trọng tài Quốc tế, tổ chức sở hữu trí tuệ, hiệp hội ngành nghề. Những tổ chức này đóng vai trò cung cấp khung pháp lý, giải quyết tranh chấp phát triển chuẩn mực toàn cầu cho thương mại.
Vì sao cần Luật Kinh doanh Quốc tế
Luật Kinh doanh Quốc tế ra đời với phát triển nhằm đáp ứng nhu cầu cấp thiết trong quản lý điều phối hoạt động kinh doanh xuyên biên giới. Trước tiên, nó tạo nên một hệ thống quy định thống nhất, rõ ràng để các bên tham gia giao dịch có thể dựa vào từ đó giảm thiểu rủi ro phát sinh do khác biệt pháp lý giữa các quốc gia.
Thứ hai bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ khi bước ra thị trường toàn cầu. Khi có cơ chế pháp lý hiệu quả, các doanh nghiệp sẽ mạnh dạn mở rộng kinh doanh, hợp tác quốc tế, tăng khả năng cạnh tranh.
Thứ ba, Luật Kinh doanh Quốc tế góp phần giải quyết tranh chấp thông qua các phương thức hòa bình như trọng tài quốc tế, đàm phán, hòa giải hay thông qua tòa án quốc tế. Các nguyên tắc giải quyết tranh chấp trong luật quốc tế giúp đảm bảo tính công bằng minh bạch.
Cuối cùng luật này thúc đẩy tự do thương mại hỗ trợ các quốc gia xây dựng chính sách phù hợp để hội nhập kinh tế quốc tế góp phần ổn định phát triển thị trường toàn cầu.
Đào tạo Luật Kinh doanh Quốc tế tại UEH
Trường Đại học Kinh tế TP HCM (UEH) là một trong những trường đại học đầu tiên tại Việt Nam triển khai đào tạo ngành Luật Kinh doanh Quốc tế. Chương trình tại đây được xây dựng dựa trên định hướng ứng dụng thực tiễn cao kết hợp giữa kiến thức pháp luật cùng kiến thức kinh tế.
Sinh viên ngành này được học các môn chuyên sâu như pháp luật thương mại quốc tế, pháp luật đầu tư quốc tế, luật sở hữu trí tuệ, hợp đồng thương mại quốc tế, phương thức thanh toán, vận tải quốc tế. Bên cạnh đó, chương trình đào tạo còn lồng ghép kỹ năng nghiên cứu pháp lý với đàm phán thương mại với soạn thảo hợp đồng cả kỹ năng giải quyết tranh chấp.
Điểm chuẩn ngành này tại UEH nhiều năm gần đây luôn dao động ở mức cao khoảng 25 đến 27 điểm tùy theo tổ hợp môn với phương thức xét tuyển. Phản ánh nhu cầu lớn từ phía thí sinh cũng như thị trường lao động dành cho ngành học này.
Môn Pháp luật Kinh doanh Quốc tế tại FTU
Tại Đại học Ngoại thương, môn học Pháp luật Kinh doanh Quốc tế được giảng dạy như một phần quan trọng trong chương trình đào tạo ngành Kinh doanh Quốc tế, Luật Thương mại Quốc tế. Môn học giúp sinh viên hiểu về hệ thống pháp luật quốc tế, kỹ thuật giải quyết xung đột pháp luật, các nguyên tắc điều chỉnh hợp đồng quốc tế với những tình huống thực tiễn thường gặp.
Sinh viên sẽ nghiên cứu sự khác biệt giữa hệ thống pháp luật Common Law và Civil Law, cách áp dụng tập quán thương mại quốc tế cùng nguyên tắc Lex Mercatoria trong thực tiễn. Việc giảng dạy thường kết hợp giữa lý thuyết và tình huống thực tế giúp người học hiểu sâu sắc áp dụng hiệu quả trong công việc sau này.
FTU cũng thường xuyên tổ chức các buổi hội thảo với mô phỏng tòa trọng tài và chương trình thực tập tại các công ty luật, tập đoàn đa quốc gia để sinh viên có thêm cơ hội tiếp cận thực tiễn.
Cơ hội nghề nghiệp và triển vọng phát triển
Sinh viên tốt nghiệp ngành Luật Kinh doanh Quốc tế có thể làm việc trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Họ có thể trở thành chuyên viên pháp lý tại các tập đoàn quốc tế, luật sư chuyên về thương mại quốc tế, chuyên gia tư vấn đầu tư hay công tác tại các cơ quan chính phủ về hội nhập kinh tế.
Bên cạnh đó với sự phát triển mạnh mẽ của các hiệp định thương mại tự do, các tổ chức trọng tài, các công ty xuất nhập khẩu với logistics quốc tế khiến cho nhu cầu nhân lực có kiến thức sâu về luật kinh doanh quốc tế ngày càng tăng.
Nếu bạn đang cân nhắc theo đuổi ngành này đừng chỉ nhìn vào điểm chuẩn hay danh tiếng của trường. Hãy xác định rõ đam mê cùng khả năng tư duy pháp lý với ngôn ngữ. Bởi lẽ thành công trong lĩnh vực này không chỉ dựa vào kiến thức còn đến từ sự nhạy bén, khả năng phân tích với niềm đam mê với thương mại toàn cầu.