Bida không chỉ là một trò chơi giải trí còn là một môn thể thao được thi đấu chuyên nghiệp trên toàn thế giới. Mỗi thể loại bida có những quy tắc riêng biệt từ cách sắp xếp bi đến cách ghi điểm với cả cách xác định người chiến thắng. Để chơi đúng luật nâng cao kỹ năng thi đấu thì việc nắm vững các luật cơ bản của các thể loại bida quốc tế là điều cần thiết. Bài viết này sẽ giới thiệu một cách tổng quan và chi tiết về luật của bốn thể loại phổ biến gồm 8 bi, 9 bi, 10 bi với 3 băng.
Luật bida 8 bi quốc tế
8 bi là thể loại bida lỗ phổ biến nhất tại Việt Nam và nhiều quốc gia khác. Trò chơi sử dụng 16 bi gồm 1 bi cái màu trắng, 7 bi màu đặc từ 1 đến 7, 7 bi sọc từ 9 đến 15 với 1 bi số 8 màu đen. Bi được xếp thành hình tam giác tại điểm đầu bàn với bi số 8 ở vị trí trung tâm.
Sau khi người chơi thực hiện cú đánh khai cuộc nếu không phạm lỗi với đưa một bi vào lỗ thì có quyền tiếp tục đánh. Lúc này người chơi phải xác định nhóm bi của mình là bi màu đặc hoặc bi sọc tùy theo bi đã đưa vào lỗ hợp lệ. Mục tiêu của người chơi là đưa toàn bộ bi nhóm của mình vào lỗ trước, sau đó mới được đánh bi số 8 vào lỗ đã chọn. Người đưa bi số 8 vào đúng lỗ sau khi đã hoàn thành nhóm bi của mình sẽ là người chiến thắng.
Trong trường hợp bi số 8 bị đánh vào lỗ trước khi hoàn thành nhóm bi hoặc bị đánh sai lỗ, người chơi sẽ bị xử thua. Ngoài ra nếu trong cú đánh khai cuộc bi số 8 vào lỗ thì sẽ được đặt lại ở vị trí cũ và người chơi vẫn tiếp tục lượt đánh nếu không có lỗi khác.
Luật bida 9 bi quốc tế
9 bi là thể loại bida lỗ chơi nhanh đòi hỏi kỹ thuật chiến thuật rõ ràng. Trò chơi sử dụng 10 bi bao gồm 9 bi đánh số từ 1 đến 9 và 1 bi cái màu trắng. Bi được xếp theo hình thoi với bi số 1 ở đầu với bi số 9 ở giữa.
Người chơi phải luôn đánh vào bi có số nhỏ nhất còn lại trên bàn tuy nhiên nếu đánh trúng đúng thứ tự với bi số 9 vô tình lọt lỗ thì cũng được xem là chiến thắng hợp lệ. Khiến trò chơi có nhiều yếu tố bất ngờ và rất hấp dẫn trong các giải đấu quốc tế.
Trong quá trình chơi nếu người chơi phạm lỗi như không chạm bi số nhỏ nhất trước hoặc để bi cái lọt lỗ thì đối phương sẽ được quyền đánh tự do từ bất cứ vị trí nào trên bàn. Những kỹ thuật như đẩy bi gọi bi dàn cơ chính xác rất quan trọng trong 9 bi.
Luật bida 10 bi quốc tế
10 bi là thể loại nâng cao của 9 bi được xem là khó hơn vì áp dụng luật gọi bi. Trò chơi sử dụng 11 bi gồm 10 bi được đánh số từ 1 đến 10 và 1 bi cái màu trắng. Cách xếp bi là hình tam giác với bi số 1 ở đầu và bi số 10 ở giữa.
Người chơi cũng phải đánh vào bi có số nhỏ nhất trên bàn. Tuy nhiên trước khi thực hiện cú đánh, người chơi phải chỉ định bi mục tiêu cùng lỗ mà bi đó sẽ được đưa vào. Nếu bi rơi vào lỗ không được chỉ định thì cú đánh không được tính và lượt chuyển sang đối phương.
Mục tiêu của trò chơi là đưa bi số 10 vào lỗ sau khi đã hoàn thành việc đưa các bi có số thấp hơn vào lỗ đúng quy định. Đòi hỏi người chơi không chỉ chính xác về kỹ thuật mà còn có khả năng phán đoán và kiểm soát cơ tốt.
Luật bida 3 băng quốc tế
3 băng là thể loại bida carom không sử dụng lỗ, chơi trên bàn không có lỗ với ba bi gồm 2 bi cái với 1 bi mục tiêu. Bi thường có màu trắng, vàng với đỏ. Mỗi người chơi có một bi cái riêng biệt để thực hiện cú đánh.
Mục tiêu của người chơi là sử dụng bi cái của mình để chạm lần lượt vào hai bi còn lại, trong đó phải chạm ít nhất ba thành băng trước khi chạm vào bi thứ hai. Nếu bi chỉ chạm một hoặc hai băng trước khi chạm bi thứ hai thì cú đánh bị coi là không hợp lệ và lượt chơi chuyển sang đối phương.
Mỗi cú đánh hợp lệ sẽ ghi một điểm. Người chơi tiếp tục lượt chơi cho đến khi đánh hỏng. Trò chơi kết thúc khi một trong hai người chơi đạt số điểm quy định từ đầu. 3 băng là thể loại đòi hỏi cảm giác cơ cực kỳ tốt, sự chính xác cao cùng tư duy chiến thuật sắc bén.
Sự khác biệt giữa các thể loại
Mỗi thể loại bida mang đến những thách thức riêng. 8 bi thiên về chiến thuật và khả năng kiểm soát nhóm bi. 9 bi và 10 bi lại yêu cầu khả năng đánh chính xác theo thứ tự, đặc biệt 10 bi còn yêu cầu gọi bi với lỗ. 3 băng là sự kết hợp giữa tính toán hình học, kỹ thuật điều bi cảm giác không gian.
Tùy theo mục đích chơi giải trí hay thi đấu chuyên nghiệp, người chơi có thể chọn một hay kết hợp nhiều thể loại để phát triển kỹ năng toàn diện hơn. Với mỗi thể loại, luật thi đấu được chuẩn hóa bởi các tổ chức quốc tế như WPA hay UMB giúp đảm bảo tính công bằng chuyên nghiệp trong các giải đấu toàn cầu.
Hiểu rõ luật chơi là bước đầu tiên để làm chủ bộ môn bida. Mỗi thể loại bida quốc tế đều mang đến những trải nghiệm riêng biệt về kỹ thuật, chiến thuật cùng niềm vui chơi thể thao. Dù là 8 bi, 9 bi, 10 bi hay 3 băng thì luật lệ luôn giữ vai trò nền tảng giúp trận đấu trở nên công bằng, minh bạch hấp dẫn hơn. Nếu bạn là người mới bắt đầu hoặc đang có ý định thi đấu chuyên nghiệp thì việc tìm hiểu kỹ luật chơi sẽ là nền móng vững chắc cho hành trình chinh phục bàn bida.