Trong đạo Phật việc xuất gia là một quyết định lớn. Đánh dấu sự từ bỏ đời sống thế tục để theo đuổi con đường tu hành tìm kiếm sự giác ngộ. Khi trở thành người xuất gia các tu sĩ phải tuân thủ một hệ thống giới luật nghiêm ngặt nhằm duy trì sự trong sạch về thân, khẩu, ý để phát triển đức hạnh. 10 giới luật của người xuất gia là những quy tắc cơ bản mà mỗi người tu hành phải nghiêm túc thực hành. Những giới luật này giúp người xuất gia duy trì đời sống thanh tịnh giữ gìn phẩm hạnh thực hành giáo lý của Đức Phật.
1. Giới Cấm Giết Hại Sinh Vật
Giới luật đầu tiên trong 10 giới của người xuất gia là giới cấm giết hại sinh vật. Là một giới quan trọng trong việc thể hiện lòng từ bi của người tu hành đối với tất cả chúng sinh. Người xuất gia phải tôn trọng mạng sống của tất cả sinh vật. Không giết hại hay làm tổn thương hay gây đau đớn cho bất kỳ sinh vật nào. Giới này giúp người tu hành phát triển lòng từ bi mở rộng trái tim và tâm hồn để giúp đỡ bảo vệ những sinh vật yếu đuối đồng thời tránh xa những hành vi bạo lực.
2. Giới Cấm Trộm Cắp
Giới thứ hai là giới cấm trộm cắp. Người xuất gia không được phép ăn cắp hay chiếm đoạt tài sản của người khác dù là tài sản nhỏ hay lớn. Quy định này không chỉ nhằm bảo vệ tài sản của người khác mà còn giúp người xuất gia sống một cuộc sống đơn giản, không tham lam, không vật chất từ đó tập trung vào việc tu hành giải thoát.
3. Giới Cấm Quan Hệ Tình Dục
Giới này quy định rằng người xuất gia phải giữ gìn sự trong sạch về thể xác, không được phép có quan hệ tình dục. Là một giới quan trọng trong việc duy trì sự thanh tịnh của người tu hành giúp họ tránh xa những ham muốn vật chất với tình dục từ đó đạt được sự tỉnh thức phát triển trí tuệ.
4. Giới Cấm Nói Dối
Giới cấm nói dối yêu cầu người xuất gia nói lời chân thật, không được phép nói dối, gian lận hay lừa gạt người khác. Nhằm duy trì sự trung thực tạo dựng lòng tin trong cộng đồng đồng thời giúp người tu hành thanh lọc tâm ý, không bị vướng vào những lời nói không chân thật gây tổn hại cho bản thân lẫn người khác.
5. Giới Cấm Uống Rượu và Các Chất Say
Giới này yêu cầu người xuất gia không uống rượu và các chất kích thích. Việc uống rượu hay sử dụng các chất say sẽ làm mờ đi sự tỉnh thức khiến người tu hành mất kiểm soát bản thân dễ dàng rơi vào các hành vi sai trái. Giúp người xuất gia duy trì sự sáng suốt, minh mẫn trong mọi suy nghĩ hành động.
6. Giới Cấm Ăn Sau Buổi Trưa
Giới này yêu cầu người xuất gia không được ăn sau buổi trưa. Là một quy định đặc biệt nhằm duy trì sự đơn giản trong đời sống của người tu hành giúp họ tránh khỏi việc thỏa mãn những thèm muốn với dục vọng về ăn uống. Cũng giúp người tu hành có thể tập trung vào việc tu tập không bị xao lãng bởi các nhu cầu vật chất.
7. Giới Cấm Sử Dụng Trang Sức và Trang Phục Xa Hoa
Giới này yêu cầu người xuất gia không được sử dụng trang sức, mỹ phẩm hay trang phục xa hoa. Giúp người tu hành tránh xa sự phù phiếm không bị cuốn vào những ham muốn vật chất giúp họ sống một đời sống giản dị, khiêm nhường, dễ dàng tập trung vào việc tu hành.
8. Giới Cấm Ngồi Cao hay Nằm Cao
Giới này quy định rằng người xuất gia không được ngồi hay nằm trên những nơi quá cao (như giường cao, ghế cao, v.v.). Giúp người tu hành duy trì sự khiêm tốn mà không có sự phân biệt hay tự mãn về địa vị xã hội. Mọi hành động của người xuất gia đều phải thể hiện sự giản dị khiêm nhường.
9. Giới Cấm Tham Gia Vào Các Cuộc Tranh Cãi hay Tranh Giành Quyền Lực
Giới này yêu cầu người xuất gia không được tham gia vào các cuộc tranh cãi hay tranh luận hay tranh giành quyền lực. Người tu hành phải sống hòa hợp với mọi người tránh xa các cuộc xung đột bất hòa. Việc tham gia vào các cuộc tranh cãi không chỉ gây tổn thương cho bản thân mà còn ảnh hưởng đến sự bình an và tĩnh lặng trong tâm hồn.
10. Giới Cấm Săn Bắt Đánh Cá, Các Hoạt Động Gây Hại Đến Sinh Mệnh
Giới này yêu cầu người xuất gia không được phép săn bắt hay đánh cá hay thực hiện các hành vi làm tổn hại đến sinh mệnh. Phản ánh nguyên lý từ bi của Phật giáo giúp người tu hành sống hòa hợp với tất cả chúng sinh không gây tổn thương đến chúng. Việc duy trì sự tôn trọng bảo vệ tất cả các sinh vật là một trong những đức tính quan trọng mà người xuất gia cần phải thực hành.
10 giới luật của người xuất gia không chỉ là những quy tắc về hành vi còn là phương tiện giúp người tu hành thanh tịnh tâm hồn phát triển trí tuệ với thực hành theo lời dạy của Đức Phật. Những giới này giúp người tu hành giữ gìn phẩm hạnh tránh xa những phiền não trong cuộc sống thế tục tiến gần hơn đến sự giác ngộ. Việc tuân thủ các giới luật không phải là một sự ép buộc mà là một con đường tự giác giúp người tu hành đạt được sự bình an giải thoát trong đời sống tâm linh.