Trong hệ thống pháp luật quốc phòng của Việt Nam quân nhân chuyên nghiệp giữ vai trò nòng cốt trong lực lượng vũ trang nhân dân. Để quản lý phát triển đảm bảo quyền lợi của lực lượng này Nhà nước đã ban hành Luật quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng. Luật được Quốc hội thông qua lần đầu tiên vào năm 2015 đến nay vẫn là nền tảng pháp lý quan trọng. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về luật này cùng những cập nhật mới nhất tính đến năm 2025.
Khái quát về Luật quân nhân chuyên nghiệp năm 2015
Luật quân nhân chuyên nghiệp với công nhân và viên chức quốc phòng năm 2015 được thông qua vào ngày hai mươi sáu tháng mười một năm hai nghìn không trăm mười lăm có hiệu lực thi hành từ ngày một tháng bảy năm hai nghìn không trăm mười sáu. Là lần đầu tiên Việt Nam có một đạo luật riêng điều chỉnh toàn diện các vấn đề liên quan đến quân nhân chuyên nghiệp cũng như công nhân và viên chức quốc phòng.
Quy định rõ về đối tượng áp dụng, tiêu chuẩn tuyển chọn, chế độ phục vụ, chính sách đãi ngộ, quyền nghĩa vụ của quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng. Đồng thời luật cũng nêu rõ trách nhiệm của các cơ quan hay tổ chức và cá nhân trong việc tổ chức thực hiện luật.
Quân nhân chuyên nghiệp là những người được tuyển chọn từ hạ sĩ quan, binh sĩ hoặc người có trình độ chuyên môn kỹ thuật phù hợp phục vụ lâu dài trong quân đội đảm nhận các chức vụ không thuộc diện sĩ quan. Họ được xếp lương hưởng phụ cấp có các quyền lợi tương tự cán bộ, công chức theo quy định pháp luật.
Nội dung chính của luật năm 2015
Luật gồm bảy chương với bốn mươi lăm điều bao gồm các nội dung trọng tâm sau đây
-
Nguyên tắc, chính sách đối với quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng
-
Tiêu chuẩn tuyển chọn, bổ nhiệm, phong quân hàm, nâng lương, kéo dài tuổi phục vụ
-
Quyền và nghĩa vụ của quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng
-
Chế độ, chính sách về lương, phụ cấp, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, nghỉ phép, nghỉ hưu, khen thưởng xử lý kỷ luật
Điểm đáng chú ý là luật cho phép kéo dài tuổi phục vụ của quân nhân chuyên nghiệp khi đơn vị còn nhu cầu và cá nhân đủ điều kiện sức khỏe đồng thời có chính sách đãi ngộ phù hợp để giữ chân người có chuyên môn cao, kinh nghiệm sâu trong quân đội.
Các văn bản hướng dẫn thi hành
Sau khi luật được ban hành, nhiều văn bản dưới luật đã được xây dựng để hướng dẫn thi hành. Các thông tư và nghị định do Bộ Quốc phòng, Chính phủ ban hành đã cụ thể hóa những nội dung về tuyển chọn phong quân hàm hay chế độ nghỉ phép hay khen thưởng rồi phụ cấp thâm niên với hưu trí và các hình thức kỷ luật.
Các văn bản này đóng vai trò quan trọng trong việc triển khai thống nhất hiệu quả luật trong thực tế đảm bảo quân nhân chuyên nghiệp với các đối tượng liên quan được hưởng đầy đủ quyền lợi chính đáng.
Những cập nhật mới nhất đến năm 2025
Trong những năm gần đây trước yêu cầu thực tiễn với sự thay đổi về chính sách quốc phòng, một số nội dung của luật đã và đang được điều chỉnh cập nhật thông qua các văn bản hướng dẫn mới.
Đáng chú ý nhất là Thông tư được ban hành vào tháng sáu năm hai nghìn không trăm hai mươi lăm quy định lại chế độ nghỉ phép hàng năm. Theo đó quân nhân chuyên nghiệp có thời gian công tác dưới mười lăm năm được nghỉ hai mươi ngày. Nếu thời gian công tác từ mười lăm đến hai mươi lăm năm thì được nghỉ hai mươi lăm ngày. Người có thời gian công tác từ hai mươi lăm năm trở lên được nghỉ ba mươi ngày trong một năm.
Ngoài ra Bộ Quốc phòng đang đề xuất sửa đổi một số nội dung trong Luật quân nhân chuyên nghiệp để phù hợp với bối cảnh mới. Dự thảo sửa đổi bao gồm điều chỉnh tiêu chuẩn tuyển chọn nâng cao chế độ phụ cấp rút ngắn thời gian phong quân hàm mở rộng quyền lợi về nhà ở, y tế, cải tiến chế độ khen thưởng. Dự kiến bản sửa đổi sẽ được trình Quốc hội trong kỳ họp sắp tới.
Tầm quan trọng của việc cập nhật luật
Việc cập nhật sửa đổi các nội dung trong luật là điều tất yếu nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển của lực lượng quân đội trong giai đoạn mới. Mỗi điều chỉnh không chỉ nâng cao hiệu quả quản lý nguồn nhân lực trong quân đội mà còn thể hiện sự quan tâm của Nhà nước đối với đời sống vật chất, tinh thần của quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng.
Khi luật và các văn bản hướng dẫn được cập nhật kịp thời, quân nhân chuyên nghiệp sẽ yên tâm công tác gắn bó với nghề nghiệp từ đó góp phần giữ vững ổn định chính trị bảo vệ chủ quyền lãnh thổ an ninh quốc gia.
Luật quân nhân chuyên nghiệp năm 2015 là một bước tiến quan trọng trong thể chế hóa các chính sách về quốc phòng đồng thời đảm bảo cơ sở pháp lý rõ ràng cho tổ chức quản lý đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp. Những cập nhật trong năm 2025 tiếp tục thể hiện tinh thần đổi mới thích ứng của pháp luật trước yêu cầu thực tế. Trong thời gian tới việc sửa đổi toàn diện luật sẽ là điều cần thiết để tiếp tục phát huy hiệu quả đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.