Trong xã hội hiện đại chúng ta tin tưởng vào hệ thống luật pháp để bảo vệ công lý với trật tự. Nhưng có những lúc những nơi hay thậm chí là những mối quan hệ không tuân theo luật pháp chính thống. Thay vào đó mọi thứ vận hành theo một quy tắc tàn bạo, phi lý vô nhân đạo hơn. Đó là luật rừng. Vậy luật rừng là gì, tại sao khái niệm này lại tồn tại song song với pháp luật, trong tiếng Anh luật rừng được gọi như thế nào?
Luật rừng là gì
Luật rừng không phải là một điều luật cụ thể được ban hành bởi nhà nước hay tổ chức nào. Đó là cách nói ẩn dụ để chỉ một kiểu hành xử, quy tắc vận hành dựa trên sức mạnh, sự chi phối của kẻ mạnh với kẻ yếu, không có sự bảo vệ của pháp luật hay đạo lý.
Trong bối cảnh luật rừng, quyền lực được đặt trên công lý. Ai mạnh thì thắng, ai yếu thì chịu. Không có tòa án, không có sự phân xử đúng sai. Chỉ có kẻ nào kiểm soát được tình hình thì người đó được quyết định tất cả.
Khái niệm này thường được dùng để phê phán những môi trường sống hay tổ chức mà ở đó con người bị đối xử bất công, bạo lực diễn ra công khai và kẻ mạnh lấn át kẻ yếu mà không bị trừng phạt.
Luật rừng tiếng Anh là gì
Trong tiếng Anh, luật rừng thường được dịch là the law of the jungle. Đây là một cụm từ mang ý nghĩa tương tự như tiếng Việt, chỉ một trạng thái xã hội vô trật tự, nơi mà người ta hành xử theo bản năng sinh tồn, không có luật lệ chính thống nào kiểm soát.
Một số cụm từ tương đương khác cũng có thể được dùng tùy theo ngữ cảnh như
-
Might makes right: Kẻ mạnh luôn đúng
-
Survival of the fittest: Kẻ thích nghi tốt sẽ tồn tại
-
Dog-eat-dog world: Thế giới cạnh tranh khốc liệt, người thắng là tất cả
Tuy nhiên, “the law of the jungle” là cụm từ phổ biến và gần nghĩa nhất khi dịch trực tiếp luật rừng.
Khi nào luật rừng tồn tại
Luật rừng có thể xuất hiện trong nhiều hoàn cảnh
1. Trong xã hội vô pháp
Những vùng đất không có chính quyền kiểm soát, nơi băng nhóm, thế lực đen làm chủ thì luật rừng lên ngôi. Kẻ nào có vũ khí, có người, có tiền là kẻ có quyền.
2. Trong tổ chức thiếu minh bạch
Khi cơ quan, công ty không có quy trình rõ ràng, không có sự công bằng trong đối xử với nhân viên thì những người có quan hệ, có quyền lực nội bộ thường lấn át người khác. Lúc đó, luật rừng hiện diện ngay trong môi trường làm việc.
3. Trong các mối quan hệ cá nhân độc hại
Khi một người luôn dùng sự kiểm soát, đe dọa hay thao túng để khống chế người khác, quan hệ đó cũng mang hơi hướng luật rừng. Không có sự tôn trọng lẫn nhau, không có sự công bằng.
Luật rừng và bản chất con người
Khái niệm luật rừng không chỉ phản ánh sự xuống cấp của trật tự xã hội mà còn phơi bày phần bản năng sinh tồn của con người. Khi con người bị đẩy vào hoàn cảnh cùng cực, luật pháp vắng bóng, nhiều người sẽ quay về với nguyên lý cơ bản sống còn bằng mọi giá.
Luật rừng cho thấy một thực tế phũ phàng không phải lúc nào công lý cũng thắng thế. Đó là lời cảnh tỉnh để chúng ta nhận ra giá trị của pháp luật và đạo đức trong việc duy trì xã hội văn minh.
Luật rừng là biểu tượng cho sự hỗn loạn, bất công tàn bạo khi kẻ mạnh lấn át kẻ yếu mà không cần phải chịu trách nhiệm. Dù chỉ là một cách nói ẩn dụ nhưng khái niệm này vẫn tồn tại mạnh mẽ trong thực tế. Hiểu được luật rừng là gì, hiểu cách gọi nó trong tiếng Anh như the law of the jungle giúp chúng ta nhìn rõ hơn về xã hội cũng để biết quý trọng hơn những môi trường có luật pháp có đạo lý.
Nếu thế giới này muốn phát triển theo hướng văn minh thì càng phải tránh xa luật rừng càng nhiều càng tốt.