Canada từ lâu đã trở thành một trong những điểm đến lý tưởng đối với người dân toàn cầu nhờ vào nền kinh tế ổn định, hệ thống giáo dục tiên tiến, phúc lợi xã hội hào phóng đặc biệt là chính sách nhập cư cởi mở. Tuy nhiên không phải ai cũng nắm rõ hệ thống pháp lý liên quan đến di trú và định cư tại Canada. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ những quy định nền tảng về luật nhập cư, những thay đổi gần đây trong chính sách định cư cùng cách chuẩn bị hồ sơ phù hợp để bảo vệ quyền lợi của bản thân.
Tổng quan về luật di trú tại Canada
Hệ thống luật di trú của Canada dựa trên một đạo luật lớn điều chỉnh mọi hoạt động liên quan đến nhập cư với định cư cả xin tị nạn và quốc tịch. Được xây dựng nhằm cân bằng giữa nhu cầu phát triển kinh tế và bảo vệ an ninh quốc gia. Trong đó các cơ quan chủ chốt như Bộ Di trú và Quốc tịch, Cơ quan Dịch vụ Biên giới Canada và Hội đồng Tị nạn là những đơn vị thi hành và giám sát quy trình nhập cư.
Luật di trú quy định rõ về điều kiện nộp hồ sơ, thẩm quyền cấp phép cư trú, nghĩa vụ của người nhập cư và các quy định xử lý vi phạm. Các điều luật cũng nêu chi tiết các hình thức cư trú tạm thời, thường trú và quy trình nhập quốc tịch. Là cơ sở pháp lý cho mọi công dân nước ngoài mong muốn sinh sống và làm việc hợp pháp tại Canada.
Những hình thức định cư phổ biến hiện nay
Canada áp dụng nhiều chương trình nhập cư và định cư phù hợp với các nhóm đối tượng khác nhau. Một số hình thức phổ biến được áp dụng rộng rãi bao gồm
-
Định cư diện tay nghề theo hệ thống chấm điểm gọi là Express Entry. Hệ thống này đánh giá ứng viên dựa trên độ tuổi, học vấn, trình độ ngoại ngữ và kinh nghiệm làm việc
-
Định cư theo chương trình đề cử tỉnh bang. Mỗi tỉnh bang của Canada có quyền đề cử ứng viên phù hợp với nhu cầu lao động địa phương
-
Định cư diện doanh nhân hoặc khởi nghiệp dành cho những người có ý tưởng kinh doanh khả thi và tài chính vững vàng
-
Bảo lãnh người thân là công dân hoặc thường trú nhân Canada bảo lãnh vợ chồng, con cái hoặc cha mẹ sang đoàn tụ
-
Các chương trình đặc biệt như dành cho người chăm sóc, người có kinh nghiệm trong ngành nông nghiệp, người lao động phổ thông hoặc người đã từng học tập và làm việc tại Canada
Ngoài ra Canada cũng tiếp nhận người xin tị nạn và người được bảo vệ theo luật nhân đạo. Là chính sách nhân đạo phản ánh giá trị đa văn hóa của quốc gia này.
Thay đổi trong chính sách định cư từ năm 2025
Gần đây Canada đã điều chỉnh kế hoạch tiếp nhận người nhập cư trong giai đoạn 2025 đến 2027 với nhiều điểm mới đáng chú ý. Một trong những thay đổi lớn nhất là giới hạn số lượng người nhập cư ở mức ổn định thay vì tăng mạnh như những năm trước. Mục tiêu này nhằm giải quyết tình trạng thiếu nhà ở áp lực phúc lợi đảm bảo sự hội nhập bền vững.
Bên cạnh đó chính phủ cũng chú trọng vào việc chuyển đổi người đang sống tại Canada dưới dạng tạm thời thành thường trú nhân. Mở ra cơ hội lớn cho du học sinh và lao động nước ngoài đang sinh sống hợp pháp tại Canada. Chính sách mới cũng ưu tiên nhóm ngành kỹ thuật chăm sóc sức khỏe và giáo dục phản ánh nhu cầu thực tế của nền kinh tế.
Một điểm đáng lưu ý khác là việc siết chặt chương trình cấp visa cho người thân đi kèm với du học sinh hoặc lao động tạm trú. Đòi hỏi người nộp hồ sơ cần chuẩn bị kỹ lưỡng hơn và chứng minh năng lực tài chính rõ ràng.
Quyền lợi và nghĩa vụ của người định cư
Người có thẻ thường trú tại Canada được hưởng hầu hết quyền lợi như công dân bao gồm sinh sống học tập cũng như làm việc được bảo vệ theo luật pháp và sử dụng các dịch vụ y tế, giáo dục công lập. Họ cũng có quyền xin nhập quốc tịch sau khi đáp ứng điều kiện cư trú.
Tuy nhiên người nhập cư cũng có nghĩa vụ tuân thủ pháp luật Canada duy trì thời gian cư trú tối thiểu khai thuế đúng hạn mà không phạm các hành vi bị cấm. Nếu vi phạm có thể bị hủy tư cách thường trú và trục xuất khỏi Canada.
Để duy trì tư cách thường trú, người nhập cư cần sống tại Canada ít nhất hai năm trong vòng năm năm tính từ ngày được cấp thẻ. Việc theo dõi lịch sử di chuyển là yếu tố quan trọng giúp chứng minh nghĩa vụ cư trú được thực hiện đầy đủ.
Cần chuẩn bị gì khi có ý định định cư Canada
Nếu bạn có kế hoạch định cư tại Canada, bước đầu tiên là xác định chương trình phù hợp với hồ sơ cá nhân. Tiếp theo cần chuẩn bị đầy đủ giấy tờ như bằng cấp, chứng chỉ ngoại ngữ, kinh nghiệm làm việc, lý lịch tư pháp và chứng minh tài chính. Nên bắt đầu quá trình này càng sớm càng tốt để tránh bỏ lỡ cơ hội khi chính sách thay đổi.
Việc nộp hồ sơ có thể thực hiện trực tuyến hoặc thông qua văn phòng di trú được ủy quyền. Tuy nhiên với những trường hợp phức tạp hoặc cần bảo lãnh gia đình nên tham khảo ý kiến chuyên gia luật di trú để tránh sai sót.
Một điều quan trọng là cần theo dõi thường xuyên các thông báo từ chính phủ Canada về thay đổi chính sách. Những thay đổi nhỏ trong tiêu chí xét duyệt hoặc chỉ tiêu định cư hàng năm có thể ảnh hưởng lớn đến khả năng được chấp thuận.
Luật di trú và định cư tại Canada là một hệ thống pháp lý hoàn chỉnh được thiết kế để đáp ứng cả mục tiêu kinh tế và xã hội của quốc gia. Nắm rõ luật giúp người nhập cư tránh được rủi ro bảo vệ quyền lợi hợp pháp xây dựng một cuộc sống ổn định tại đất nước mới.