Trong một năm làm việc nghỉ lễ tết là khoảng thời gian quý báu để người lao động tạm gác lại công việc phục hồi sức khỏe tái tạo năng lượng với dành thời gian cho gia đình. Không chỉ mang ý nghĩa xã hội và văn hóa sâu sắc ngày nghỉ lễ còn được pháp luật quy định rõ ràng nhằm bảo vệ quyền lợi cơ bản của người lao động. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu đúng về số ngày nghỉ được hưởng, cách tính lương nếu phải làm việc trong dịp lễ hay quyền nghỉ bù khi ngày nghỉ trùng với cuối tuần. Bài viết sau sẽ cung cấp cái nhìn tổng thể dễ hiểu nhất về chế độ nghỉ lễ tết theo quy định pháp luật Việt Nam hiện hành.
Tổng số ngày nghỉ lễ tết theo luật
Theo Bộ luật Lao động hiện hành, người lao động được nghỉ tổng cộng 11 ngày lễ tết có hưởng nguyên lương mỗi năm. Cụ thể bao gồm Tết Dương lịch một ngày vào mùng một tháng một dương lịch. Tết Nguyên đán năm ngày tùy theo lịch của từng năm. Giỗ Tổ Hùng Vương một ngày vào mùng mười tháng ba âm lịch. Ngày Chiến thắng một ngày vào ba mươi tháng tư. Ngày Quốc tế Lao động một ngày vào mùng một tháng năm. Ngày Quốc khánh hai ngày bao gồm mùng hai tháng chín và một ngày liền kề.
Trong đó hai dịp có số ngày nghỉ dài nhất là Tết Nguyên đán và Quốc khánh. Tết Nguyên đán thường được bố trí nghỉ kết hợp với các ngày cuối tuần có thể hoán đổi ngày làm việc để tạo kỳ nghỉ kéo dài từ bảy đến chín ngày. Ngày Quốc khánh được nghỉ hai ngày, trong đó một ngày cố định và một ngày linh hoạt do người sử dụng lao động quyết định là trước hoặc sau ngày mùng hai tháng chín.
Quy định nghỉ bù khi ngày lễ trùng với ngày nghỉ hàng tuần
Một điểm đáng lưu ý là nếu ngày nghỉ lễ trùng với ngày nghỉ hàng tuần thì người lao động được nghỉ bù vào ngày làm việc kế tiếp. Là quyền lợi rõ ràng nhằm đảm bảo người lao động không bị thiệt thòi khi lịch lễ rơi vào cuối tuần. Ví dụ nếu Tết Dương lịch rơi vào chủ nhật thì người lao động sẽ được nghỉ bù vào thứ hai kế tiếp. Áp dụng cho cả người lao động trong khu vực nhà nước và tư nhân giúp đảm bảo công bằng trong thực thi chính sách lao động.
Lịch nghỉ có thể hoán đổi
Đối với cán bộ công chức, viên chức và người lao động làm việc trong các cơ quan hành chính sự nghiệp, Nhà nước thường có quyết định hoán đổi ngày làm việc và ngày nghỉ để kéo dài kỳ nghỉ trong một số dịp đặc biệt như Tết Nguyên đán hay Quốc khánh. Việc hoán đổi này không làm tăng số ngày nghỉ lễ mà chỉ sắp xếp lại để người lao động được nghỉ dài hơn thuận tiện cho việc di chuyển sum họp gia đình. Người lao động trong doanh nghiệp có thể áp dụng theo lịch của Nhà nước hay xây dựng kế hoạch nghỉ phù hợp với tình hình sản xuất kinh doanh.
Chế độ lương khi làm việc trong ngày lễ
Một trong những nội dung được nhiều người lao động quan tâm là chế độ trả lương khi phải làm việc vào ngày lễ. Theo quy định hiện hành nếu người lao động làm việc vào ngày lễ sẽ được trả ít nhất bằng 300 phần trăm tiền lương theo đơn giá tiền lương hoặc tiền lương thực trả theo công việc chưa bao gồm tiền lương ngày lễ đối với người lao động hưởng lương theo ngày. Nếu làm vào ban đêm hay làm thêm giờ thì mức lương còn được cộng thêm các khoản tương ứng theo quy định về làm thêm giờ với làm việc ban đêm. Là một trong những chính sách thể hiện sự tôn trọng với đền đáp công bằng cho người lao động.
Người lao động có bắt buộc nghỉ vào ngày lễ không
Theo quy định ngày nghỉ lễ là thời gian nghỉ bắt buộc đối với người lao động. Tuy nhiên trong một số ngành đặc thù như y tế, giao thông vận tải, truyền thông, dịch vụ ăn uống hay sản xuất không gián đoạn, người sử dụng lao động có thể yêu cầu người lao động làm việc vào ngày lễ. Trong trường hợp này người lao động phải được sự đồng ý được trả lương theo quy định. Người lao động cũng có thể tự nguyện đăng ký làm việc trong ngày lễ nếu được thỏa thuận trước với người sử dụng lao động.
Doanh nghiệp có được nghỉ nhiều hơn không
Pháp luật chỉ quy định tối thiểu số ngày nghỉ lễ có hưởng lương. Doanh nghiệp hoàn toàn có thể áp dụng chế độ nghỉ nhiều hơn hay tổ chức thêm kỳ nghỉ riêng nếu thấy cần thiết để chăm lo đời sống tinh thần cho người lao động. Thường được ghi nhận trong thỏa ước lao động tập thể hoặc nội quy của doanh nghiệp. Một số công ty có thể tặng thêm ngày nghỉ trong dịp sinh nhật nhân viên hoặc kỳ nghỉ mùa hè. Là những chính sách phúc lợi được khuyến khích nhằm giữ chân nhân tài xây dựng môi trường làm việc tích cực.
Người lao động nước ngoài có được nghỉ lễ theo quy định
Người lao động là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam cũng được áp dụng các quy định về nghỉ lễ tết như công dân Việt Nam. Ngoài ra họ còn có thể được nghỉ thêm một số ngày lễ theo quốc gia nơi họ mang quốc tịch. Cần được thỏa thuận cụ thể trong hợp đồng lao động. Doanh nghiệp sử dụng lao động nước ngoài cần chủ động hỗ trợ để người lao động có thể sắp xếp lịch nghỉ phù hợp đảm bảo quyền lợi tôn trọng khác biệt văn hóa.
Quyền nghĩa vụ khi nghỉ lễ
Người lao động cần chủ động nắm bắt lịch nghỉ lễ của đơn vị mình lên kế hoạch nghỉ ngơi hợp lý tránh ảnh hưởng đến công việc. Trong trường hợp có lịch làm thêm vào ngày lễ cần yêu cầu thỏa thuận cụ thể bằng văn bản để đảm bảo quyền lợi về lương. Người sử dụng lao động có nghĩa vụ thông báo rõ ràng lịch nghỉ lễ trả lương đầy đủ nếu có yêu cầu làm thêm. Mọi hành vi cố tình không thực hiện đúng quy định sẽ bị xử lý theo pháp luật.
Nghỉ lễ tết là một phần quan trọng trong chính sách lao động. Không chỉ bảo vệ sức khỏe người lao động còn gìn giữ giá trị văn hóa xã hội. Việc hiểu đúng quyền lợi nghỉ lễ giúp người lao động chủ động hơn trong cuộc sống đảm bảo được sự công bằng trong quan hệ lao động. Người sử dụng lao động cũng cần thực hiện đúng quy định đồng thời có thể chủ động nâng cao chế độ phúc lợi để tạo môi trường làm việc bền vững. Khi pháp luật được thực thi nghiêm túc đúng đắn mọi người sẽ cùng nhau tạo dựng một xã hội công bằng nhân văn hơn.