Việc trích dẫn luật với điều khoản pháp luật là một kỹ năng quan trọng trong viết học thuật và chuyên ngành đặc biệt với các ngành liên quan đến luật học, hành chính, chính trị với quản lý công. Một tài liệu được trích dẫn đúng quy cách không chỉ thể hiện sự chuyên nghiệp còn giúp người đọc kiểm chứng được nguồn thông tin. Trong môi trường học thuật với nghiên cứu hay trích dẫn sai hay không rõ ràng có thể làm giảm giá trị của công trình thậm chí gây ra tranh cãi về tính hợp pháp hoặc đạo đức trong nghiên cứu.
Vai trò của việc trích dẫn văn bản pháp luật
Trong bất kỳ loại hình tài liệu nào liên quan đến pháp luật từ bài viết nghiên cứu, luận văn tốt nghiệp đến báo cáo thực tiễn hay tài liệu tham khảo giảng dạy, việc dẫn đúng tên luật, điều khoản, cơ quan ban hành và thời điểm hiệu lực là yêu cầu bắt buộc. Không chỉ để người đọc tiện tra cứu mà còn để người viết thể hiện độ chính xác, minh bạch và tinh thần tôn trọng pháp luật.
Trích dẫn cũng giúp người đọc hiểu rõ bối cảnh pháp lý của vấn đề đang được bàn luận. Một nội dung có trích dẫn luật đúng sẽ tạo cảm giác tin cậy rõ ràng giúp người đọc phân biệt được đâu là quan điểm cá nhân, đâu là quy định pháp luật có hiệu lực.
Những yếu tố cần có trong trích dẫn luật
Khi trích dẫn luật hoặc điều khoản cụ thể cần đảm bảo các yếu tố sau
Tên đầy đủ của văn bản pháp luật bao gồm cả loại văn bản như luật, nghị định, thông tư
Số hiệu của văn bản nếu có, ví dụ Luật số 52 năm 2014
Ngày ban hành có thể nêu trong phần tài liệu tham khảo
Cơ quan ban hành như Quốc hội, Chính phủ, Bộ Tư pháp
Nội dung cụ thể như điều, khoản, điểm đang được dẫn
Những yếu tố trên nên được trình bày theo một trình tự nhất quán để bảo đảm thống nhất trong toàn văn bản.
Cách trích dẫn luật trong phần nội dung
Trong phần nội dung của bài viết nếu muốn trích dẫn một điều luật cụ thể người viết cần đưa ra thông tin tối thiểu là tên văn bản và điều khoản. Ví dụ có thể viết
Theo quy định tại khoản 2 Điều 60 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, vợ chồng có thể thỏa thuận chia tài sản chung khi ly hôn
Hoặc viết gọn hơn
Khoản 2 Điều 60 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định rõ quyền thỏa thuận tài sản khi ly hôn
Trong một số trường hợp, khi đã đề cập đến văn bản luật ở phần trước, người viết có thể rút gọn bằng cách chỉ nêu điều khoản và viết tắt tên luật nếu đã chú thích trước đó. Ví dụ nếu trước đó đã viết Luật Hôn nhân và gia đình, các phần sau có thể viết tắt là Luật HNGĐ và cần chú thích ngay lần đầu.
Cách trích dẫn văn bản luật trong tài liệu tham khảo
Trong phần tài liệu tham khảo ở cuối bài, mỗi văn bản pháp luật cần được ghi đầy đủ thống nhất với định dạng chung của tài liệu. Một số mẫu cách trình bày như sau
Luật Hôn nhân và gia đình số 52 năm 2014 do Quốc hội ban hành ngày 19 tháng 6 năm 2014
Nghị định 100 năm 2019 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt
Thông tư 07 năm 2021 của Bộ Tư pháp hướng dẫn một số quy định về công chứng
Khi sử dụng văn phong học thuật theo chuẩn APA hoặc hệ thống tương tự, tên văn bản có thể được in nghiêng, ngày ban hành có thể được đưa vào trong ngoặc để làm rõ hơn. Tuy nhiên nếu không yêu cầu định dạng cụ thể bạn chỉ cần tuân theo cách trình bày thống nhất trong toàn bài.
Trích dẫn luật trong bài viết học thuật có yêu cầu định dạng
Trong các bài viết học thuật như luận văn, tiểu luận, báo cáo nghiên cứu, người viết có thể được yêu cầu sử dụng hệ thống trích dẫn APA, MLA hoặc Chicago. Với mỗi hệ thống, cách trích dẫn luật có thể khác nhau tuy nhiên cần đảm bảo hai nguyên tắc
Cung cấp đầy đủ thông tin để người đọc có thể xác minh nguồn gốc văn bản pháp luật
Giữ sự nhất quán trong toàn bộ bài viết
Ví dụ theo chuẩn APA, trích dẫn một bộ luật trong tài liệu tham khảo có thể trình bày như sau
Quốc hội Việt Nam. (2014). Luật Hôn nhân và gia đình số 52 năm 2014. Hà Nội Nhà xuất bản Chính trị quốc gia
Trong phần nội dung bạn có thể viết
Theo Luật Hôn nhân và gia đình (2014), việc chia tài sản được quy định rõ tại điều 59 và 60
Nếu tài liệu sử dụng tiếng Anh, bạn có thể dịch tên luật nhưng cần giữ đúng số hiệu và năm ban hành. Ví dụ The Law on Marriage and Family No 52 of 2014
Những lỗi thường gặp khi trích dẫn luật
Một số người viết mắc phải các lỗi sau
Ghi thiếu thông tin về số hiệu văn bản dẫn đến khó tra cứu
Ghi sai năm ban hành gây nhầm lẫn với các văn bản khác có tên tương tự
Không nêu rõ điều khoản cụ thể mà chỉ dẫn chung chung như theo luật quy định
Trích dẫn không đồng nhất giữa các phần khác nhau trong cùng tài liệu
Viết sai tên cơ quan ban hành hoặc sử dụng tên viết tắt mà không giải thích trước
Để tránh các lỗi này, người viết nên kiểm tra kỹ văn bản gốc ghi lại đầy đủ thông tin cần thiết với tuân theo mẫu trích dẫn nhất quán.
Tài nguyên hỗ trợ tra cứu văn bản pháp luật
Hiện nay có nhiều nguồn chính thống để người viết tra cứu văn bản pháp luật như cổng thông tin điện tử của Quốc hội, Chính phủ, Bộ Tư pháp, các cơ sở dữ liệu pháp luật trực tuyến. Khi trích dẫn nên ưu tiên sử dụng các văn bản được công bố chính thức hoặc được cập nhật theo quy định pháp luật hiện hành.
Người viết cũng nên cập nhật thường xuyên các sửa đổi bổ sung văn bản luật để bảo đảm không trích dẫn văn bản đã hết hiệu lực hoặc đã bị thay thế.
Trích dẫn luật với điều khoản pháp luật là kỹ năng cơ bản nhưng quan trọng đối với bất kỳ ai làm việc trong lĩnh vực pháp lý, hành chính, giáo dục hay nghiên cứu. Một bài viết có trích dẫn đúng luật thể hiện sự chuyên nghiệp, minh bạch tôn trọng nguồn thông tin. Bằng nắm vững cấu trúc với quy cách trình bày người viết không chỉ tăng độ tin cậy cho tác phẩm còn giúp người đọc dễ dàng tra cứu tiếp cận thông tin pháp lý một cách hiệu quả chính xác. Đó cũng là biểu hiện của tư duy pháp lý cẩn trọng nghiêm túc trong mọi hoạt động học thuật và nghề nghiệp.