Trước khi có một nước Mỹ như ngày hôm nay thì đất nước này cũng đã trải qua rất nhiều thăng trầm. Lịch sử nước Mỹ cũng phong phú không thua kém bất kỳ đất nước nào trên thế giới. Nếu các bạn tò mò hãy cùng ImmiCa tìm hiểu về đất nước hùng mạnh nhất thế giới này ngay bây giờ!
Tìm hiểu về lịch sử của nước Mỹ
1. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH
1.1 NƯỚC MỸ THỜI TIỀN SỬ
Theo những ghi chép về lịch sử Hoa Kỳ những cư dân lần đầu tiên tới vùng Alaska phải mất tới hàng nghìn năm nữa mới có thể tới được khu vực phía Nam của vùng đất này, tức Hoa Kỳ ngày nay. Bắc Mỹ được xác định là đã có từ năm 1200 trước Công nguyên.
1.2 NƯỚC MĨ THỜI KÌ THUỘC ĐỊA
Mỹ đã từng là thuộc địa của người Tây Ban Nha, Hà Lan, Pháp và cả Anh. Dựa vào những ghi chép về lịch sử nước Mỹ thì các nhà thám hiểm Tây Ban Nha chính là những người châu Á đầu tiên đặt chân tới lãnh thổ Hoa Kỳ. Sau đó, ngày càng có nhiều người châu Á tới định cư tại đây.
Mỹ cũng từng là thuộc địa hóa của người Anh. Chế độ thuộc địa thiết lập từ năm 1607 trên dòng sông Jamees. Tới ngày 04/07/1776, các thuộc địa đã được tuyên bố độc lập và trở thành Hợp chúng quốc Hoa Kỳ. Vị tổng thống đầu tiên của Hoa Kỳ là George Washington. Như vậy là các bạn đã biết nước Mỹ thành lập năm nào rồi đấy!
1.3 NƯỚC MỸ TRONG THẾ KỶ 19
Thế kỷ 19 chính là thời đại Dân chủ – Cộng hòa của Mỹ. Năm 1800, Thomas Jefferson thắng cử chức tổng thống. Ông đã tiến hành mua vùng đất Louisiana để cho người định cư Hoa Kỳ tới sinh sống.
Đây cũng là thời kỳ Mỹ và Anh xảy ra chiến tranh (1812). Tới năm 1814, Hoa Kỳ mới có dấu hiệu khởi sắc và phát triển. Đồng thời, đây cũng là thời kỳ các phong trào cách mạng tại Mỹ có sự chuyển mình mạnh mẽ, ví dụ như chủ nghĩa bãi nô, tái thiết và thành lập thời đại mạ hóa, chia sẻ giữa miền Bắc và miền Nam,…
1.4 NƯỚC MỸ TRONG THẾ KỶ 20
Lịch sử nước Mỹ ghi lại, vào thế kỷ 20, Mỹ đã có sự lột xác toàn diện về cả hệ thống chính trị, kinh tế, văn hóa và xã hội. Toàn thể nước Mỹ đã tiến hành kêu gọi hiện đại hóa và thanh lọc lại hệ thống chính trị đất nước.
Thế kỷ 20 cũng đánh dấu sự nổi lên của chủ nghĩa đế quốc. Đất nước này tiến hành bành trướng, xâm lược các nước nhỏ hơn, đồng thời ủng hộ và tài trợ cho nhiều nước khác như Cuba, Philippine.
Nhắc tới thế kỷ 20 thì không thể bỏ qua các sự kiện lịch sử Hoa Kỳ như:
- Mỹ đóng vai trò trung lập trong cuộc Chiến tranh Thế giới thứ nhất
- Phong trào quyền đầu phiếu của phụ nữ
- Khủng hoảng những năm 20
- Chiến tranh Thế giới thứ 2
- Chiến tranh lạnh, phản văn hóa và dân quyền
- Chủ nghĩa tự do
- Phong trào phụ nữ
- Phong trào dân quyền
2. CÁC SỰ KIỆN TIÊU BIỂU TRONG QUÁ TRÌNH MỞ RỘNG LÃNH THỔ
2.1. CUỘC TRƯỜNG KỲ KHÁNG CHIẾN BI TRÁNG CỦA THỔ DÂN MỸ
Giai đoạn ban đầu
Trước khi thực dân phương Tây đến thôn tính, Hoa Kỳ đã tồn tại hàng trăm các dân tộc với nền văn hóa, ngôn ngữ vô cùng đa dạng. Những dân tộc này bị người phương Tây quy vào là Indian. Những chủng tộc da nâu đậm hoặc bộ lạc có phong tục nhuộm hay vẽ màu trên mặt được quy vào là Redskin hoặc Red Indians. Sau đó, cụm từ “mọi da đỏ” xuất hiện và được sử dụng phổ biến để gọi những người dân tộc này.
Những người thổ dân Mỹ đã có thời gian kháng chiến đẫm máu
Tại Hoa Kỳ khi ấy cũng có những hiện tượng “khái quát hóa”, “mọi rợ hóa”, “man di hóa” người dân tộc tương tự như tại Trung Quốc thời phong kiến nhưng ít được ghi lại hoặc ghi lại nhưng xuyên tạc, bóp méo để thoát tội xâm lược, bành trướng, ác diệt chủng,…
Thời ấy, theo ước tính thì người thổ dân Bắc Mỹ rất đông, lên tới 15 triệu người. Tuy nhiên, khi người Tây phương xâm lược, số thổ dân giảm nhanh chóng, năm 1890 chỉ còn khoảng 250 nghìn người.
Cuộc chinh phục tân thế giới
Theo như những gì được viết trong cuốn “American Holocaust: The Conquest of the New World” (Cuộc diệt chủng Holocaust của Mỹ: Cuộc chinh phục Tân thế giới), do NXB đại học Oxford (Anh) xuất bản của Giáo sư, sử gia David Stannard thì từ thập kỷ 1940 – 1890, tức chủ 4 thập kỷ, người châu Âu và người Mỹ trắng đã tham gia một chuỗi liên tục những chiến dịch diệt chủng chống lại nhân dân châu Mỹ bản xứ. Đây chính là hành động diệt chủng có quy mô lớn nhất trong lịch sử thế giới.
Những cuộc trường kỳ kháng chiến bi tráng của thổ dân Mỹ, sự xâm lược của thực dân châu Âu và Mỹ trắng đã được tái hiện lại qua rất nhiều bộ phim tài liệu nổi tiếng, trong đó có “500 Nations” (500 dân tộc).
2.2. ĐẠI LIÊN MINH PHÍA TÂY, NỀN VĂN MINH MAYA, AZTEC, VÀ INCA
Ngược dòng lịch sử nước Mỹ để tìm hiểu về Đại Liên minh phía Tây có thể thấy, đây là một liên minh lớn, bao gồm nhiều liên minh nhỏ. Tuy nhiên, liên minh này lại khá lỏng lẻo. Trong số các liên minh này thì Liên minh Iroquois là liên minh lớn nhất. Ngoài ra, còn có các liên minh khác như: Liên minh Wabash, liên minh 7 nước Canada, liên minh Hội đồng Tam Hỏa,…
Ngoài ra, cũng không thể không kể đến nền văn minh, đế chế Maya và Aztec tại Trung Mỹ và Inca tại Nam Mỹ.
Nền văn minh, đế chế Maya đã từng rất phát triển nhưng tới thế kỷ thứ 9 thì suy tàn. Năm 1511, thực dân Tây Ban Nha tiến hành chinh phạt các thế lực còn sót lại của người Maya. Tuy nhiên, người maya đã phản kháng rất dữ dội khiến thực dân Tây Ban Nha phải tới tới 186 năm mới hoàn thành được công cuộc bình định của mình.
Vào năm 1519, đế quốc Tây Ban Nha tiến hành xâm lược, đàn áp đế chế Aztec. Chỉ sau 2 năm, kinh đô lớn nhất của Aztec Tenochtitlan và đế chế này đã bị tiêu diệt. Aztec trở thành thuộc địa của thực dân Tây Ban Nha.
Năm 1526, người Tây Ban Nha đặt chân đến đế chế Inca. Sau đó họ cố ý đem bệnh đậu mùa lây truyền cho người dân đế chế này, khiến hàng vạn người chết, trong đó Quốc vương của Inca cũng nhiễm bệnh và chết. Do sự ra đi bất ngờ, Inca không có người thay thế, khiến cuộc nội chiến giữa hai vương tử Atahualpa và Huáscar nổ ra. Đây chính là cơ hội để đế quốc Tây Ban Nha xâm chiếm Inca.
Sau nhiều biến động Manco Inca- vị hoàng tử trẻ được người Tây Ban Nha đưa lên làm hoàng đế bù nhìn. Sau nhiều lần tìm cách chống lại thực dân Tây Ban Nha của Manco, cuối cùng cuộc kháng chiến cũng chấm dứt và Inca hoàn toàn trở thành thuộc địa của người Tây Ban Nha. Không chỉ đế chế sụp đổ mà văn hóa của Inca cũng bị hủy diệt có hệ thống. Vô số các thảm kịch đã xảy ra.
2.3. CHIẾN CUỘC TẠI HOA KỲ
Theo dòng lịch sử Hoa Kỳ chúng ta cùng tìm hiểu xem tình hình chiến cuộc diễn ra như thế nào. Thế sự đã xoay vần ra sao?
Vào năm 1776, xảy ra cuộc chiến Cherokee II giữa người Cherokee và đế quốc Anh. cuộc chiến kéo dài tới năm 1974 thì người bản xứ Cherokee đã thất bại hoàn toàn và bị sát nhập vào các bang Tennessee và Kentucky của Mỹ.
Năm 1785, cuộc chiến tranh Da đỏ Tây Bắc bùng nổ. Đây là cuộc chiến giữa người Bắc Mỹ bản xứ với quân đội Mỹ nhằm bảo vệ vùng đất Ohio. Vào năm 1975 chiến tranh kết thúc và Mỹ là kẻ thắng cuộc.
Năm 1810, lịch sử nước Mỹ ghi dấu ấn với sự kiện tuyên bố độc lập của các dân tộc Mỹ bản địa tại Tây Florida. Khi ấy, James Madison – tổng thống Mỹ lúc bấy giờ đã cho quân đội hoa Kỳ xâm chiếm, đàn áp chính quyền non trẻ và sát nhập vào liên bang Mỹ.
Năm 1812, Mỹ cho quân đánh chiến vùng đất Ohio. Tới năm 1814 thì Mỹ tiếp tục xâm chiếm và biến các vùng khác của Floria làm thuộc địa.
Năm 1816, cuộc chiến Seminole I tại Floria bùng nổ. Tới năm 1819, tất cả các vùng còn lại của Floria đều được sát nhập vào nước Mỹ.
Năm 1819, tất cả những vùng ở Florida sát nhập vào nước Mỹ.
Năm 1835 – 1842, mặc dù người Seminole tổ chức nổi dậy để giành lại đất tại Floria nhưng đều thất bại.
Năm 1890, diễn ra trận đánh Wounded Knee giữa người da đỏ Sioux và Lakota với kỵ binh Hoa Kỳ. Kết quả người da đỏ thất bại.
Wounded Knee được coi là vết nhơ trong lịch sử nước Mỹ
Năm 1893, lịch sử nước Mỹ đã ghi lại cuộc đảo chính của quân đội Mỹ, sát nhập nước này vào Liên bang Hoa Kỳ và xâm lược, chiếm đảo Palmyra
Bên cạnh đó, trong suốt những năm từ 178 – 1924, tại Mỹ cũng đã diễn ra hàng trăm cuộc chiến với quy mô khác nhau.
2.4. ĐÁNH PHÁ CHÂU MỸ LATINH
Vào năm 1916, quân đội Mỹ xâm lược Cộng hòa Dominican và biến nước này thành thuộc địa. Tới năm 1924 Mỹ mới dần trao lại quyền cho người bản xứ.
Năm 1965, Mỹ tấn công Đảng Cách Mạng Dominican và Đảng Cách Mạng 14 tháng 6 với nguyên nhân hai đảng này tiến hành tổ chức chống chính quyền quân sự thân Mỹ.
Năm 1983, Mỹ tiến hành xâm lược đảo quốc Grenada và thành công.
Năm 1989, Mỹ tấn công Panama đã thành công giải tán được Lực lượng Vũ trang Công lập Panama.
Năm 1991, khi haiti vẫn là một nước chư hầu của Mỹ đã tiến hành đảo chính và thiết lập chính quyền quân sự mới. Năm 1994, Mỹ lấy danh nghĩa bảo vệ dân chủ đã tiến công xâm lược haiti và đưa người của mình lên cầm quyền.
2.5. XÂM LẤN MEXICO
Trong các trang lịch sử nước Mỹ ghi lại về cuộc chiến Hoa Kỳ – Mexico (1846-1848), kết quả Mỹ thắng, Mexico bắt buộc phải ký vào hòa ước bất bình đẳng Guadalupe Hidalgo. Theo hòa ước, Mexico phải trao trả độc lập cho Texas. Tuy nhiên, sau đó, Texas đã được sát nhập vào Mỹ.
Mexico còn bị buộc phải bán vùng đất Mexican Cession, tức Tây Nam Hoa Kỳ ngày nay cho Mỹ với giá chỉ 15 triệu USD.
Năm 1853, Mexico lại tiếp tục bị Mỹ ép bán rẻ vùng giáp ranh biên giới Hoa Kỳ – Mexico tiềm năng với giá chỉ 10 triệu USD.
Năm 1876, Mỹ chiếm thị trấn Matamoros của Mexico.
Năm 1905, Mỹ có thêm hai vùng đất của Mexico sau thỏa ước Banco.
Năm 1963, sau hòa ước Chamizal, Mỹ có thêm 264 mẫu Anh của Mexico.
Năm 1970, Mỹ tiếp tục sát nhập 823 mẫu Anh của Mexico sao hiệp định biên giới.
2.6. THAM CHIẾN XÂM LƯỢC TRUNG QUỐC
Năm 1856 – 1860: Mỹ hỗ trợ và viện trợ cho thực dân Anh – Pháp xâm lược Trung Quốc.
Năm 1898, Mỹ gửi quân từ Philippines sang Trung Quốc tham gia Bát quốc liên quân để xâm chiếm Trung Quốc.
Kết quả, Bắc Kinh thất thủ, Trung Quốc đã phải ký vào hiệp ước bất bình đẳng và chịu nhiều nhượng bộ.
2.7. XÂM CHIẾM PHILIPPINES
Trong lịch sử nước Mỹ đất nước này cũng từng tham gia xâm chiếm Philippines. Cuộc chiến kéo dài 3 năm và Mỹ là kẻ thắng cuộc.
Tới năm 1946, sau gần nửa thế kỷ bị đô hộ, Philippines đã được trao trả độc lập trên danh nghĩa.
2.8. XÂM LƯỢC CHDCND TRIỀU TIÊN
Năm 1950, Mỹ lấy danh nghĩa Liên Hiệp Quốc đã cử người sang hàn Quốc cứu nguy cho tướng Lý Thừa Vãn và nhân cơ hội xâm chiếm Triều Tiên. Sau này cuộc chiến có sự tham gia của Mỹ – Anh nên càng trở nên phức tạp hơn.
2.9. XÂM LƯỢC VIỆT NAM, CHIẾM ĐÓNG MIỀN NAM, TẤN CÔNG MIỀN BẮC
Năm 1950, Mỹ ủng hộ Pháp tấn công Việt Nam. tới năm 1954 thì bắt đầu hất cẳng Pháp để xâm lược nước ta và gây nên nhiều đau thương mất mát trên đất Việt.
Chiến tranh kéo dài tới năm 1975 thì kết thúc với phần thắng thuộc về Việt Nam. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ gặp thất bại trong cuộc chiến xâm lược.
2.10. CƯỚP PHÁ TRUNG ĐÔNG VÀ CHÂU PHI
Năm 1801, Mỹ tấn công vùng tam giác bắc Phi. Tới năm 1805 thì giành thắng lợi.
Năm 2001, Mỹ cùng Liên minh phương Bắc tấn công Afghanistan cũng giành chiến thắng.
Năm 2003, Mỹ tiến công Iraq và lật đổ chính quyền Iraq, chiếm đóng tại đây tới năm 2011.
Ngày 19/3/2011, Mỹ tiến vào lãnh thổ Libya và khiến chế độ Libya sụp đổ.
2.11. XÂM LƯỢC VÀ CHIA CẮT SAMOA
Từ năm 1886 – 1894, Mỹ cùng Anh, Đức xâm chiếm Samoa. Sau khi hiệp định Berlin 1899 được ký, Samoa chính thức biến mất. Miền Tây Samoa trở thành American Samoa của Mỹ.
2.12. CÁC HÀNH ĐỘNG, CHIẾN DỊCH KHÁC Ở HẢI NGOẠI
Năm 1798 – 1800, lịch sử nước Mỹ chứng kiến cuộc chiến Quasi giữa Mỹ – Pháp và Mỹ thắng cuộc, chiếm được thành phố lớn Puerto Plata của Dominican – thuộc địa của Pháp.
Năm 1867, Mỹ mua lại thuộc địa Alaska từ Nga.
Mỹ cũng đã chiếm quần đảo Virgin từ tay Đan Mạch trong Thế chiến thứ nhất.
Năm 1947, sau Thế chiến thứ hai Mỹ ép Liên Hiệp Quốc giao lại quần đảo Marshall, liên bang Micronesia, quần đảo Bắc Mariana và Palau.
Năm 1999, sau cuộc chiến Kosovo do Mỹ và NATO cầm đầu, Cộng Hòa Nam Tư bị tan rã và chia cắt.
Trên đây là một số những dấu ấn của lịch sử nước Mỹ mà các bạn có thể tham khảo nếu quan tâm tới đất nước này.
Nguồn: https://immica.org/lich-su-nuoc-my/