Tháng 8 năm 1942, dưới danh nghĩa là đại biểu của “Việt Nam độc lập đồng minh hội” Bác lấy tên là “Hồ Chí Minh”. Ngày 27/8 Bác bị Tưởng Giới Thạch bắt vì bị tình nghi là gián điệp. Từ đây, Bác đã trải qua hành trình gian khổ “Quảng Tây giải khắp mười ba huyện/ Mười tám nhà lao đã ở qua”.
 Chính trong bối cảnh này, tập thơ “Nhật ký trong tù” đã ra đời. “Nhật ký trong tù” là một chặng đường dài và gian khổ mà Bác đã trải qua trên con đường cứu nước của mình, những bài thơ thể hiện tính nhân văn và tinh thần yêu nước sâu sắc nhất của Bác. Dưới đây là một số bài thơ hay trong tập thơ “Nhật ký trong tù”.
 Hoàng hôn
 Gió sắc tựa gươm mài đá núi
 Rét như dùi nhọn chích cành cây
 Chùa xa chuông giục người nhanh bước
 Trẻ dắt trâu về tiếng sáo bay.
 Bốn tháng rồi
 “Một ngày tù, nghìn thu ở ngoài”
 Lời nói người xưa đâu có sai
 Sống khác loài người vừa bốn tháng
 Tiều tụy còn hơn mười năm trời.
 Bởi vì:
 Bốn tháng cơm không no
 Bốn tháng đêm thiếu ngủ
 Bốn tháng áo không thay
 Bốn tháng không giặt giũ.
 Cho nên:
 Răng rụng mất một chiếc
 Tóc bạc thêm mấy phần
 Gầy đen như quỷ đói
 Ghẻ lở mọc đầy thân.
 May mà:
 Kiên trì và nhẫn nại
 Không chịu lui một phân
 Vật chất tuy đau khổ
 Không nao núng tinh thần.
 Không ngủ được
 Một canh… hai canh… lại ba canh
 Trằn trọc băn khoăn giấc chẳng lành
 Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt
 Sao vàng năm cánh mộng hồn bay.
 Nghe tiếng chày giã gạo
 Gạo đem vào giã bao đau đớn
 Gạo giã xong rồi trắng tựa bông
 Sống trên đời người cũng vậy
 Gian nan rèn luyện mới thành công.
 Đi đường
 “Đi đường mới biết gian lao,
 Núi cao rồi lại núi cao trập trùng;
 Núi cao lên đến tận cùng,
 Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non”.
 Chiều tối
 Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ,
 Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không.
 Cô em xóm núi xay ngô tối,
 Xay hết, lò than đã rực hồng.
 Nắng sớm
 Nắng sớm xuyên qua nơi ngục thất,
 Đốt tan khói đặc với sương dày;
 Đất trời phút chốc tràn sinh khí,
 Tù phạm cười tươi nở mặt mày.
 Ngắm trăng
 Trong tù không rượu cũng không hoa
 Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ
 Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
 Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.
 Xế chiều
 Cơm xong bóng đã xuống trầm trầm
 Vang tiếng đàn ca rộn tiếng ngân
 Nhà ngục Tĩnh tây mờ mịt tối
 Bổng thành nhạc quán viện hàm lâm.
 Tự khuyên mình
 Ví không có cảnh đông tàn
 Thì đâu có cảnh huy hoàng ngày xuân
 Nghĩ mình trong bước gian truân
 Tai ương rèn luyện tinh thần thêm hăng.
 Tag: nhật hồ nhaật các chế ai tác phẩm hồi nhiêu