Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất
“Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng/ Ngày tháng mười chưa cười đã tối”
– Tháng năm: đêm ngắn ngày dài, tháng Mười: đêm dài, ngày ngắn.
– Cơ sở thực tiễn của câu tục ngữ: do sự vận động của Trái Đất, tháng 5 do vị trí nước ta nhận lượng ánh sáng lâu hơn nên ta có cảm giác ngày dài hơn, ngược lại.
– Áp dụng: chú ý phân bố thời gian biểu sinh hoạt, làm việc hợp lý, biết trân trọng thời gian.
“Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa”
– Trời nhiều sao sẽ nắng, trời vắng (vắng) sao sẽ mưa
– Kinh nghiệm này dựa trên quan sát thực tiễn, phục vụ cho sản xuất nông nghiệp.
– Nhìn sao có thể đoán biết được thời tiết để sắp xếp việc.
– Trời xuất hiện ráng có màu vàng mỡ gà có nghĩa sắp có bão
– Đây là kinh nghiệm dự đoán bão
– Nhắc nhở ý thức việc chủ động phòng chống bão lũ
“Tháng bảy kiến bò chỉ lo lại lụt”
– Vào tháng bảy, nếu thấy kiến di chuyển nhiều thì sắp có mưa lớn, lụt lội.
– Cơ sở: Kiến là côn trùng nhạy cảm, khi sắp có mưa bão sẽ bò lên nơi cao ráo
– Từ thực tế quan sát, áp dụng phòng chống bão lũ, thiên tai
– Đất quý giá, quan trọng được ví như vàng
– Đất quý giá vì nuôi sống con người, nơi con người được cư ngụ, bảo vệ
– Cảnh tỉnh sử dụng tài nguyên đất hợp lí, và đề cao giá trị của tài nguyên này.
“Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền”
– Thứ tự quan trọng của các nghề đem lại kinh tế cho con người: nghề nuôi cá, làm vườn, làm ruộng
– Cơ sở khẳng định xuất phát từ lợi ích được mang lại từ những nghề đó
– Giúp con người biết khai thác tốt các điều kiện, hoàn cảnh tự nhiên để tạo ra của cải vật chất.
“Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống”
– Khẳng định thứ tự quan trọng các yếu tố khi trồng lúa: nước, phân, lao động, giống lúa
– Kinh nghiệm câu tục ngữ giúp người nông dân hiểu được tầm quan trọng của từng yếu tố, mối quan hệ của chúng.
– Nhấn mạnh tầm quan trọng của các yếu tố thời vụ, đất đai đã được khai phá, chăm bón với nghề trồng trọt.
– Nhắc nhở về thời vụ, chuẩn bị kĩ lưỡng đất đai trong canh tác